hu
TR
EN

İbrahim Müteferrika’nın (1674-1745) Sahaflar Çarşısındaki heykeli ve Beyoğlu Mevlevi mezarlığındaki mezarı

İbrahim Müteferrika (1674-1745) Osmanlı ve İslam dünyasında ilk matbaayı kuran şahsiyettir. Osmanlı topraklarında ilk kitap 1729’da onun kurduğu matbaada basılmıştır. Kolozsvár şehrinde doğan ve Unitarius Hıristiyan mezhebine bağlı bir Macar olan Müteferrika eğitimini tamamlamasının ardından İstanbul’a gitmiş ve Türkleşmiştir. Bu sürecin ayrıntıları bilinmemektedir.  Sarayda tercüman olarak çalışan Müteferrika bazı diplomatik faaliyetlere de katılmıştır. Mülteci olarak Osmanlı topraklarına gelen ve Tekirdağ’da yaşayan Rákóczi kafilesi ile ilişkileri olmuştur. III. Ahmet zamanında (1703-1730) batıya açılma sürecinde yabancı dil bilgisi, matbaa faaliyetleri ve yabancılarla olan güçlü ilişkileri nedeniyle Sarayın önemli kadrolarından biri haline gelmiştir. Döneminin önemli Osmanlı Türk düşünürlerinden biri olduğu açıktır. Bazılarına göre matbaa faaliyetlerini başlatması nedeniyle Osmanlı’daki batılılaşma çalışmalarını harekete geçiren kişi odur. “İslam üzerine düşünceler” (Risâle-i islâmîye) kitabını 1710 yılı civarında, İslam dinine geçmesinden sonra yazmış, ancak yayınlamamıştır. “Orduda bilgeliğin temel ilkeleri” (Usûl el-Hikem fi Nizâm el-Ümem) adlı askeri ve politik nitelikli eseri ise 1732’de basılmıştır. Bu kitap İstanbul’da bir diplomat olarak faaliyet sürdüren Károly Reviczky (1737-1793) tarafından Fransızcaya çevrilmiş (Traité de tactique ou méthode artificielle pour l’ordonnance des troupes.  Vienne,  1769) ve bu sayede Avrupa’da da tanınmıştır. Mezarı daha önce bulunduğu Aynalı Kavak’tan 1942 yılında Beyoğlu Mevlevi mezarlığına getirilmiştir. Kapalıçarşı yakınlarındaki Sahaflar çarşısında bir heykeli vardır. Bir diğer heykeli de Tekirdağ’da Rákóczi Müzesi yakınındadır. Yazar Solmaz Kamuran’ın onun hayatı hakkındaki “Macar” adlı romanı 2012’de Macarca olarak da.

DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN
HARİTA
harita

E-mail: macarkulturmerkezi@mfa.gov.hu